محل کشف اثرو دوره تاریخی: همدان ، هخامنشی
محل نگهداری: موزه ملی ایران، شماره موزه 1321
هویت اثر: تکوک سیمین با پیکره شیر بالدار(ریتون)
ریتون کلمهای یونانی با معادل فارسی تکوک است و به ظرفهای جانورسان با دو آبریز گفته میشود. پیشینه ساخت این ظرفها از سفال و فلزات گوناگون مانند طلا، نقره و مفرغ از حدود 6 هزار سال پیش در مراكزي مانند ايران، آسيايصغير و بينالنهرين آغاز و در دوران هخامنشی رایج شد. تکوکهای بسیاری در ایران از دوران مادها، هخامنشی، اشکانی، ساسانی و اسلامی به جا مانده است که در موزههای سراسر جهان موجودند.
یونانیان پس از پیروزی در جنگی با ایران، شمار بسیار زیادی از ظرفهای زرین و سیمین ایران، از جمله تکوکهای زیادی را با خود به غنیمت بردند. در آتن، ناگهان پس از جنگ با ایران تکوکهای ایرانی بسیاری دیده میشود. ساخت این تکوکها از سوی یونانیان تقلید شد و به یونانی ریتون نام گرفت .
قسمت بالايی تکوک بهشكل قيف بوده که با نقشهای گياهي مانند گل لوتوس و شیارهای افقی و عمودی تزیین میشد و قسمت انتهایی آن به سر جانوري مانند بز، شیر، اسب، قوچ یا غزال ختم میشده است. پژوهشگران عقیده دارند با توجه به تقدس این جانوران در فرهنگهای گوناگون احتمال دارد این ظرفها كاربردي آيينيـتشريفاتي داشته باشند.
باز تولید اثرمشابه اصل آن و بصورت قالب گیری از اصل اثر می باشد.
فناوری باز تولید اثر:
باز تولیداین اثربه روش الکتروفورمینگ مس انجام شده است. با توجه به ظرافت ها وریزه کاریهای اثر برای حفظ ارزشهای هنری واصالت آن ابتدا از روی اصل اثر قالبگیری شده و سپس مطابق شیوه کار معمول دراین روش یک نمونه توپر ازآن با موم سرد قالب ریزی می شود. در مرحله بعد نمونه یکبار مصرف مومی درداخل وان حاوی محلول الکترولیت که دارای ذرات میکرونی مس میباشد، قرارگرفته وبا آبکاری توسط جریان برق لایه ای از مس
روی آن تشکیل میشود که ضخامت آن بستگی به مدت زمان قرارگیری درداخل محلول و برقراری جریان برق دارد. پس از ایجاد اثر با استفاده از مس مدل مومی داخل جام با حرارت ذوب شده و از داخل آن تخلیه می شود. با توجه به جنس اصلی اثر که معمولا از فلزات گرانبهای طلا یا نقره می باشد، اثر مورد نظر درمرحله نهایی به روش آبکاری با لایه ای از طلا یا نقره پوشش داده می شود.
تاریخچه پارسه: تخت جمشید و یا پرسه پولیس از دیرباز به عنوان نگینی از هنر و معماری جهان باستان شناخته شده است. اگرچه ساخت تخت جمشید حدود سال 518 پیش از میلاد به عنوان کوشک شاهی به دستورداریوش بزرگ آغازو توسط خشایار شاه و اردشیر یکم هخامنشی ادامه یافت ولی این وسعت 000/125 متر مربعی هرگز کامل نشد.
به سبب سیاست واقع بینانه کوروش و داریوش بزرگ، دولتِ هخامنشی که دولتی جهانی بود و سی قوم مختلف را - که امروز هر کدام برای خود دولت و کشوری دارند زیر یک پرچم گرد آورده بود چرا که فرهنگ، هنر و آداب و رسوم هر قوم را محترم می شمرد. به همین دلیل هنر هخامنشی، نگین والای همه هنرهای جهان باستان بود و اگرچه طرح و هدف ها و هویت آن ایرانی بود، اجزاء آن از هنرهای مردم با تجربه جهان کهن - یعنی آشوریان، مصریان، اوراتوئیان، بابلیان، لودیان، ایونیان، هندوان، سکائیان و غیره گرفته شده بود.